Wat is het imago van de medewerker die werkt in de belgische horeca? Wat zou u doen als u de keuze had in dit tijdperk om te gaan werken? De horeca is niet sexy. Het wordt niet meer als vak gezien om te werken in de gastvrijheid. Daarnaast is het nog onaantrekkelijk ook. De lonen zijn laag en de werktijden onaantrekkelijk. Ook de overige arbeidsvoorwaarden zijn niet om over naar huis te spreken. Alle ingrediënten om een slechte schotel te maken. Alleen een goede kok kan vaak met slechte ingrediënten een betere maaltijd neerzetten, dan een slechte kok met top ingrediënten. Tijd dus voor enige creativiteit en aandacht. Anders denken en doen.
De feiten
Uit diverse onderzoeken in Vlaanderen blijkt dat het echt zwaar gesteld is met de sector. Spreekt een onderzoek van Ho.Re.Ca. Vlaanderen erover dat bij 59,2% van de ondervraagde op dit moment een vacature is. De gemiddelde invultijd van een vacature is bovendien ruim 40 dagen. Daarnaast wacht 30% van de horeca-uitbaters al meer dan zes maanden op een invulling van hun vacature. Extreem als het gaat om de voortgang van deze sector. Zeker als je weet dat bijvoorbeeld in de regio Antwerpen het aantal horecabedrijven groeit met 1,25%. En de arbeidsmarkt afneemt.
Toch heeft de sector met 2,6% van het aantal werkende een belangrijke rol. Ook als je ziet dat het de basis legt voor diverse schoolverlaters die niet direct in het werk terecht komen waar ze voor opgeleid zijn. Daarnaast blijkt er 22% allochtone in de sector werkzaam te zijn. Ruim meer dan de 15% die landelijk gemiddeld geldt. Hierin is het dan wel weer een voorbeeld.
De analyse
Hoe komt het nu? Ligt het ook niet aan de ondernemer en de branche zelf? Een ander Belgisch onderzoek leert ons dat:
- De wetgeving om met name jongeren te laten werken is door de dagen regelingen beperkt.
- Formele (en online-)kanalen worden amper gebruikt. 42% van de kandidaten bieden zich spontaan aan(!)
- 90,2% zegt wel eens andere wijze van werving gebruikt te hebben. Echter blijven werving via mensen en aanplakken van een affiche in de eigen zaak het voornaamste.
- Qua attitudes zijn de grote tekorten: commercieel inzicht, impact van eigen handelen en voorkomen kunnen inschatten, planmatig werken, diplomatisch zijn en zelfstandig kunnen werken.
- Volgens de bevraagde werkgevers, zitten de basiscompetenties over het algemeen goed, meer specifieke competenties schieten tekort. De meer specifieke competenties zijn dan vooral alles wat te maken heeft met klantvriendelijkheid en verkoopsvaardigheden in de brede zin (inspelen op gewoontes van gast, toeristische info meegeven, gerechten omschrijven en aanprijzen, …), alle taken die te maken hebben met controle, budget en prijssetting en wijnkennis.
Als ondernemer zou je dus zeggen: kans! Dan dien je wel anders te denken en doen. Want het bovenstaande zijn oude waarde, niet beïnvloedbaar of weinig innovatief. Het maakt geen contact met de huidige schoolverlater en arbeidsmarkt potentieel.
De oplossing
Om meer mensen te boeien voor het vak zal de horeca zich meer dienen te profileren als leuke, leerzame en levendige werkomgeving. En dat begint bij de horeca ondernemer zelf. Hoe zou een horeca ondernemer onderscheidend kunnen zijn?
1. Leid zelf op
Als het gaat om die leeromgeving zorg dat je elke dag, week of maand borgt dat er iets te leren valt. Daag mensen daarop uit. De gebaande paden zijn er reeds. Inspiratie is motivatie en dat wens je. Door samen te werken met collegae en opleidingen weet je enerzijds wat mensen die van een opleiding komen kunnen. Maar vooral ook sta je dicht bij de groep jonge enthousiaste mensen, je scout de juiste. Het uitwisselen van personeel met collegae ondernemers, zeker de leerlingen, zorgt dat de medewerkers af en toe een andere kijk krijgen. Ook zelf als ondernemer krijg je een andere blik. Letterlijk een keer bij de buurman in de keuken kijken. Het is goed als er samengewerkt wordt aan één sterke branche. En variatie zorgt voor motivatie en leergang.
Alle genoemde competenties die ontbreken zijn toch te leren? Of ligt misschien daar de uitdaging? Hoe goed is de horeca ondernemer van nu geschoold om iemand mee op sleeptouw te nemen? Horeca ondernemer (of zo u wenst elke ondernemer) kijk in de spiegel hoe u uw eigen mensen opleidt, traint of van coaching voorziet.
2. Laat een ieder op het eigen (kosten)nivo werken
Laat een dure medewerker geen simpele werkzaamheden doen. Ja als het zo simpel is! Inderdaad zo simpel is het. De afwasser kan ook sla wassen en vind het leuk dat deze iets extra’s mag. Het is nog voordeliger ook. Laat mensen soms iets boven hun werk nivo doen. Het voordeel voor de ondernemer is een lager kosten nivo. Niet loon naar werken, maar kosten naar werken. Een student die bij wenst te werken is een goede zaterdag hulp in de keuken of in de bediening. En de vaardigheid om met drie borden te lopen kunnen we iedereen leren.
Je bereikt twee zaken met het verbreden van werk. Allereerst motivatie. Mensen mogen meer dus hebben meer zin in het werk. Een goed geschoolde kok die elke dag tien minuten sla wast of die een nieuwe menukaart bedenkt. De uitdaging ligt in het laatste. Als ondernemer heb je daar ook meer aan. Daarnaast de verblijftijd, de belangrijkste reden dat mensen switchen is dat ze het niet naar de zin hebben, eerder dan geld, wordt verhoogd. En dat scheelt veel moeite, inwerkkosten en tijd.
3. Wees inspirerend en toon jezelf als voorbeeld
Inspiratie en een voorbeeld zijn betekent dat je bekend staat als goede werkgever. De branche als geheel moet zich daar meer en meer in profileren. Maar wachten op de branche is er niet bij. Als iedereen niets doet, kun je zelf snel onderscheidend zijn door een klein beetje vooruit te stappen. Denk eens na over het eigen imago. Interessant is te weten:
- Hoe sta je bekend als werkgever? Wat kan men via sociale media over je vinden?
- Wat doe je als ondernemer en mens om mensen te inspireren?
- Hoe gaan mensen weg bij je?
Het bekend staan als werkgever is onderdeel van de arbeidsmarketing. Een duidelijk onderdeel van de totale marketing. Als we kijken naar het huidige tijdperk doen we dat steeds meer digitaal. We noemen de marketing hierin dan ook wel de arbeidsmarkEting….E van electronisch. Het goed uitzetten van vacatures met het juiste imago bepaald hoe je in de markt staat. Je imago is daarin je amigo als werkgever. Zorg dat je een interessante werkplek wordt of bent, dat scheelt veel werk. Tip: maak een filmpje van jou als ondernemer in je zaak en spreek sollicitanten daarin toe. En kijk eens naar wat men over je schrijft via de sociale media.
Hoe vaak gaat u met de auto naar de garage? Inderdaad vaak twee keer per jaar. De gemiddelde auto kost rond de 30.000 euro per jaar. Hoe vaak doet u onderhoud aan uw medewerker? Deze kost namelijk tussen de 45.000 – 60.000 euro per jaar. Wij zouden zeggen minimaal twee keer per jaar. Maar bij voorkeur vier keer. Dat hoeft niet allemaal in gesprekken, doe het groepsgewijs en bedenk interessante sprekers. Dat hoeft niet veel te kosten. De wijnleverancier komt graag een avond vertellen, maar ook de groothandel wil de producten aan de man brengen. En dan is er natuurlijk dat gave uitstapje naar de brouwerij. Let wel: maak het edutainment. Dus een educatief en teambouwend deel gekoppeld aan entertainment.
Dan de mensen die bij u weg gaan. Hoe vaak zijn deze mensen nog ambassadeur? Deze mensen kunnen namelijk een goede bron van aanlevering van kandidaten zijn. Wanneer ze met een positieve exit weggaan en een bekende vraagt naar werk sturen ze deze mensen naar je door. Spreek met iedereen af voor een exit gesprek, laat ze het zegje doen. En doe er ook iets mee. Het is vaak een mooie leerreflectie voor u als ondernemer. Daarnaast houdt contact, via bijvoorbeeld sociale media is dat makkelijk te doen.
Kortom de horeca heeft kansen. Alleen dienen de ondernemers het voorbeeld te geven. Zet de schouders eronder en zorg dat de branche, uw bedrijf of werkomgeving inspirerend wordt en blijft. De meeste middelen in deze branche bestaan uit personeel. Geef er dan ook aandacht aan. Denk en doe anders!