Als er geen regels zijn kun je je nergens achter verschuilen. Immers dan ben je zelf degene die de toon of norm dient te bepalen. In organisaties zie je het gebeuren dat bij een verandering die mensen die zich wensen te verstoppen (verschuilen) de nieuwe ideeën bekritiseren met de regels die er zijn. Een mooie is “zo doen we dat nu eenmaal”. Ja en, wat gebeurt er als je het anders en beter doet? Of het niet meer doet?
Een heel mooi voorbeeld vind ik het verkeer zonder regels. Men noemt dat de shared space. De gebruikers maken de regels en dat doen ze door langzamer te rijden en beter uit te kijken. Het kan dus, immers je kunt je niet verschuilen achter de regels.
Ontregelen zorgt voor creativiteit
Wanneer er geen regels zijn dienen mensen zelf na te denken of beter nog vooruit te denken. Je bent genoodzaakt zelf te bezien hoe zaken werken. Als je kijkt naar het leersysteem in Spanje dan leer je direct de beperking van regels kennen. In Spanje dient men een boek van A tot en met Z te leren. Het theoretisch leermodel. Terwijl in Nederland er door middel van PGO (probleem gestuurd opleiden) van mensen verwacht wordt dat ze een oplossing voor een cases brengen en daarvoor toevallig theorie en achtergrond nodig hebben. Wat is beter? De economische omstandigheden geven het antwoord. Daarnaast zie je dat de jongeren dus niet creatief zijn om in oplossingen te denken.
De laatste keer dat ik in Spanje was groeide er overal sinaasappels. En ja omdat de prijs (geregeld en niet anders gedacht) niet goed is laten ze deze liever verrotten aan de boom. Een Nederlander die zonder regels denkt gaat bekijken wat deze er wel mee kan.
En ook in organisaties zie je dit. Hoe groter en bureaucratischer hoe meer er geregeld is. Het worden olietankers die niet wendbaar meer zijn. Laat kleine groepen mensen zelf de normen en waarden, dus cultuur en regels maken. Daarmee zorg je voor wendbare speedbootjes die zelfsturend zijn. De olietanker die van koers verandert moet worden door een sleepboot is niet meer van deze tijd.
Leiders: ontregel
Dan ook een oproep aan je persoonlijk leiderschap en zeker aan de leiders van Nederland. Het is tijd om te zorgen dat verstoppertje achter de heilige huisjes niet meer kan. We moeten ontregelen, meer chaos en laten anticiperen. Daar worden we allemaal beter van. Beter in het vermogen om te zorgen dat mensen zelf nadenken. Schep dus de kaders en niet de voorwaarden. Laat mensen leren door te ervaren, dan doen ze het morgen niet meer.
Note: natuurlijk scheer ik iedere spanjaard over één kam, dat is niet de bedoeling. Het voorbeeld dient dan ook in het algemeen bezien te worden.